“
เกาะสี่เกาะห้า ” ขุมทรัพย์กลางทะเลสาบสงขลา
บทนำ
“
พัทลุง ” เป็นเมืองเก่าแก่เมืองหนึ่งในภาคใต้ของประเทศไทย สันนิษฐานว่าพัทลุงเป็นเมืองที่สร้างขึ้นตั้งแต่สมัยศรีวิชัย ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (รัชกาลที่ ๑) ได้โปรดให้ยกเมืองพัทลุงเป็นเมืองขึ้นตรงต่อกลาโหม
โดยมีฐานะเป็นเมืองชั้นโท เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๕) ทรงปฏิรูปการปกครอง
เป็นแบบมณฑลเทศาภิบาล เมืองพัทลุงได้ถูกจัดให้ขึ้นกับมณฑลนครศรีธรรมราชจนกระทั่งถึงปี
พ.ศ.
๒๔๖๗ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๖) ได้ยกเลิกการปกครองแบบมณฑลเทศาภิบาลในปี
พ.ศ.๒๔๗๖ พัทลุงจึงได้มีฐานะเป็นจังหวัดตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา
“ ทะเลสาบงาม เมืองสามแผ่นดิน ถิ่นรังนกนางแอ่น
แท่นพระนอนยอดเขา ภูมิลำเนาสัตว์น้ำกร่อย ” เป็นคำขวัญของอำเภอปากพะยูน อำเภอเล็กๆ
แต่มีความสำคัญต่อเศรษฐกิจและประวัติศาสตร์ของจังหวัดพัทลุง เป็นอำเภอที่สะท้อนให้เห็นถึงอารยธรรมแห่งชีวิตของคนลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา
เกิดความอุดมสมบูรณ์ของวัฒนธรรมและวิถีชีวิต
ที่มีความงดงามและมีเสน่ห์ในแบบของตนเอง หลายชีวิตที่อาศัยอยู่ ณ
สายน้ำแห่งนี้ล้วนมีอัตลักษณ์ กล่าวคือ
การดำรงอยู่ที่ต้องพึ่งพิงน้ำเป็นสำคัญ
ไม่เพียงแต่มนุษย์เท่านั้น
เพราะแม้แต่ นกนางแอ่น
สัตว์ปีกขนาดเล็กที่เวียนว่ายสร้างอาณาจักรอยู่ในลุ่มน้ำแห่งนี้มาช้านานเช่นเดียวกัน ทะเลสาบแห่งนี้เป็นที่เลื่องลือถึงความงดงามและอุดมสมบูรณ์ไปด้วยทรัพยากรทางธรรมชาติมีเกาะแก่งน้อยใหญ่
และมรดกอันล้ำค่าที่ธรรมชาติได้สรรค์สร้าง “ เกาะรังนก ” หรือเกาะสี่ เกาะห้า ซึ่งเป็นที่ผลิตรังนกที่มีคุณภาพดีที่สุดในประเทศไทย ถือเป็นสมบัติสำคัญอีกอย่างหนึ่งของแผ่นดินนอกเหนือจากทรัพยากรอื่น
“ เกาะหมาก ” เป็นตำบลหนึ่งในเขตการปกครองของอำเภอปากพะยูน จังหวัดพัทลุง ซึ่งตำบลเกาะหมากเป็นตำบลที่มีความสมบูรณ์ของธรรมชาติและมีคุณค่าต่อจังหวัดพัทลุงเป็นอย่างมาก
“ เกาะสี่ เกาะห้า” เป็นเกาะหินปูนที่มีโพรงถ้ำมากมาย
เป็นแหล่งอาศัยของนกนางแอ่นทะเลจำนวนมากทำรังอยู่ในถ้ำต่างๆ บนเกาะ ๗ เกาะ ไม่ว่าจะเป็นเกาะท้ายถ้ำดำ เกาะรูสิม เกาะหน้าเทวดา เกาะมวย เกาะกันตัง เกาะยายสาและเกาะตาโส เกาะสี่
เกาะห้าเป็นสถานที่แห่งหนึ่งที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่
๕) เคยเสด็จประพาสต้นและทรงจารึกพระปรมาภิไธยย่อไว้ ณ
บริเวณหน้าผาซึ่งเรียกว่า “หน้าผาเทวดา” นับว่าเกาะแห่งนี้เป็นดินแดนแห่งประวัติศาสตร์ที่สามารถสร้างรายได้ให้กับจังหวัดพัทลุงอย่างมหาศาล
การศึกษาถึงเรื่องราว
“เกาะสี่ เกาะห้า” ขุมทรัพย์กลางทะเลสาบสงขลา ถือเป็นมรดกอันล้ำค่าของจังหวัดพัทลุงตั้งแต่
ประวัติความเป็นมาของจังหวัดพัทลุง ประวัติความเป็นมาของอำเภอปากพะยูน
ประวัติความเป็นมาของตำบลเกาะหมาก ประวัติความเป็นมาของเกาะสี่ เกาะห้า
นกนางแอ่นทะเล การผสมพันธุ์และการสร้างรังของนกนางแอ่นทะเล
การเก็บรังนก
คุณค่าของรังนกนางแอ่นทะเลในเกาะสี่ เกาะห้า การสัมปทานรังนกนางแอ่นทะเลในเกาะสี่ เกาะห้า ตลอดจนเรื่องรายได้จากรังนกนางแอ่นทะเลในเกาะสี่
เกาะห้า
เกาะสี่ เกาะห้า
ขุมทรัพย์กลางทะเลสาบสงขลา
เกาะสี่
เกาะห้าเป็นเกาะที่นกนางแอ่นทะเลจำนวนมากทำรังอยู่ในถ้ำต่างๆ ที่ได้ชื่อว่าขุมทรัพย์ของจังหวัดพัทลุง
เพราะรายได้จากการสัมปทานรังนกของจังหวัดพัทลุงแต่ละปีสร้างรายได้เป็นเงินมหาศาล
ส่วนองค์ประกอบอื่นที่ทำให้เกาะสี่เกาะห้าได้ชื่อว่าเกาะมหาสมบัตินั้นประกอบด้วย
นกนางแอ่นทะเล
จังหวัดพัทลุงพบนกนางแอ่นทะเลที่อาศัยอยู่ในถ้ำต่างๆบนหมู่เกาะสี่
เกาะห้า ๒ ชนิด คือ นกแอ่นกินรัง (Collocalia
fucifaga)
เป็นนกขนาดเล็กเท่านกกระจอกบ้าน มีขนปกคลุมสีเทาค่อนข้างไปทางดำ
ขนด้านท้องสีน้ำตาลขนด้านบนสีดำอมน้ำตาลขนปีกยาวและคลุมหาง หางเป็นแฉกเล็กน้อย จงอยปากสั้นกว้างมีสีดำ ม่านตาสีดำ
นกเพศผู้และเพศเมียมีลักษณะคล้ายคลึงกันมาก นกเพศผู้มีขนาดโตกว่าเล็กน้อย
(กรมป่าไม้, ๒๕๒๑; Giles, ๑๙๓๖) และนกแอ่นกินรังตะโพกขาว
(Collocalia geramanni Oustalet) มีสะโพกสีขาว ขนทางด้านใต้ท้องมีลายขวางสีดำสลับขาว
หางเป็นแฉกมองเห็นได้ชัดเจน
นกนางแอ่นทะเลนับเป็นสัตว์เศรษฐกิจที่สำคัญมากชนิดหนึ่งของจังหวัดพัทลุง
เพราะเป็นตัวสร้างรายได้ให้กับจังหวัดพัทลุงอย่างมหาศาล
ด้วยการผลิตรังนกที่มีคุณภาพที่ดีที่สุดในประเทศไทยเลยก็ว่าได้
การผสมพันธุ์การสร้างรังและการขยายพันธุ์ของนกนางแอ่นทะเล
นกนางแอ่นทะเลมีฤดูกาลผสมพันธุ์ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนเมษายนของทุกปี(กรมป่าไม้,๒๕๒๑)
ปกตินกเพศเมียจะสร้างรังโดยลำพัง
ยกเว้นรังที่สามซึ่งนกเพศผู้และเพศเมียจะช่วยกันสร้าง นกจะสร้างรังในเวลากลางคืนและใช้เวลาประมาณ
๑ เดือน รังมีรูปร่างเป็นรูปถ้วยครึ่งซีก
เมื่อแห้งและแข็งตัวจะมีลักษณะคล้ายคลึงกับวุ้นเส้นที่อัดตัวกันแน่นโดยตัวรังจะถูกตรึงติดอยู่กับผนังถ้ำ นกนางแอ่นทะเลที่มีอายุประมาณ ๓ ปี
จะสร้างรังได้ดีที่สุด หลังจากสร้างรังเสร็จนกจะวางไข่สองฟองต่อรังและแม่นกจะฟักไข่ในเวลากลางคืน ไขจะฟักออกเป็นตัวประมาณ ๓ สัปดาห์
ลูกนกที่มีอายุประมาณ ๖ สัปดาห์ก็จะบินออกจากรังได้ (นิสา
พงศ์ชู, ๒๕๒๘; วีรยุทธ์ เลาหะจินดา, ๒๕๒๖)
นกนางแอ่นทะเลเป็นสัตว์ป่าคุ้มครองชนิดเดียวที่มีพฤติกรรมสร้างรังทดแทนรังแรกจะมีสีขาวหรือขาวมอ
รังต่อไปจะมีสีเหลือง และอาจมีขนนกปนอยู่บ้าง หรือไม่ก็มีสีแดงของเลือดผสมอยู่ด้วย
(นิสา พงศ์ชู, ๒๕๒๘; โอภาส ขอบเขตต์, ๒๕๔๒)
นกนางแอ่นทะเลจะสร้าง รังที่ ๒
โดยใช้เวลาสร้างประมาณ ๓ สัปดาห์ และถ้าถูกทำลายอีก นกจะสร้างรังที่ ๓
โดยใช้เวลาประมาณ ๓สัปดาห์เช่นกัน และจะสร้างเพียงแค่ ๓ รังเท่านั้น
การผสมพันธุ์ การสร้างรัง
และการขยายพันธุ์ของนกนางแอ่นเป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ทำให้เกาะสี่ เกาะห้า
เป็นเกาะแห่งขุมทรัพย์กลางทะเลสาบเนื่องจากการผสมพันธุ์ การสร้างรัง
และการขยายพันธุ์ของนกนางแอ่นทำให้จำนวนประชากรนกนางแอ่นทะเลเพิ่มขึ้น ทำให้นกนางแอ่นทะเลผลิตรังนกได้ในแต่ละปีมีเพิ่มมากขึ้น
รายได้จากการขายรังนกก็จะเพิ่มขึ้นด้วย
การเก็บรังนก
การเก็บรังนกในประเทศไทยนิยมเก็บรังแรกและรังที่
๒ หลังจากนั้นก็จะปล่อยให้นกสร้างรังที่ ๓ เพื่อให้นกวางไข่และฟักไข่ได้ตามปกติ
อนึ่ง การเก็บรังนกในแต่ละท้องที่จะแตกต่างกันไป ไม่ว่าเรื่องระยะเวลาหรือเครื่องมือที่ใช้ในการแทงรังนก
ทั้งนี้ สถานที่ที่นกทำรังมีสภาพที่ต่างกัน
ส่วนการเก็บรังนกหรือแทงรังนกในถ้ำต่างๆ บริเวณหมู่เกาะสี่
เกาะห้า จังหวัดพัทลุง ผู้รับอนุญาตจะแทงได้ปีละ ๓ ครั้ง ดังนี้คือ ครั้งที่ ๑-๒
ตั้งแต่เดือน ๔ ขึ้น ๖ ค่ำ จนถึงเดือน ๖ ขึ้น ๑๕ ค่ำ และครั้งที่ ๓ ตั้งแต่เดือน
๑๐ ข้างขึ้น จนถึงเดือน ๑๐ แรม ๑๕ ค่ำ ของทุกปี ตามปีจันทรคติ
หรือประมาณเดือนมีนาคม พฤษภาคมและกันยายน ตามปีทางสุริยคติ การแทงรังนกนางแอ่นครั้งที่ ๓ นั้น ผู้อนุญาตจะลงมือกระทำการได้ต่อเมื่อลูกนกนางแอ่นทะเลบินออกไปจากรังหมดแล้วเท่านั้น
(กรมสรรพากร,๒๕๔๐ อ้างถึงในธรรมรงค์ อุทัยรังษี,๒๕๔๒)
ทั้งนี้เพื่อเป็นการบำรุงพันธุ์นกนางแอ่นทะเลให้มีจำนวนมากขึ้น
อย่างไรก็ดี
ห้วงเวลาการเก็บรังนกที่หมู่เกาะสี่ เกาะห้าสามารถดำเนินการได้ก่อนพื้นที่ส่วนอื่นของประเทศไทยไทยประมาณ
๑๐ วัน (Giles, 1936)
และเนื่องจากนกนางแอ่นทะเลที่อาศัยอยู่ในหมู่เกาะแห่งนี้ทำรังอยู่บนเพดานถ้ำซึ่งสูงมากผู้เก็บรังนกที่เรียกว่า
“ชาหอ” จะต้องปีนป่ายพะองไม้ไผ่หรือไต่เชือก แล้วใช้ “ถ่อ” ซึ่งเป็นเครื่องมือเก็บรังนก
แซะรังนกให้ตกลงมา
การเก็บรังนกโดยวิธีนี้ทำให้สูญเสียไข่นกและลูกนกคราวละมากๆได้เนื่องจาก
“ชาหอ” ไม่สามารถจะรู้ได้เลยว่ารังนกที่กำลังจะแทงหรือแซะอยู่นั้นเป็นรังที่มีไข่นกหรือลูกนก
และหากมีลูกนกติดลงมา
ก็จะมีการนำเอาซากลูกนกไปย่างไฟและจำหน่ายแก่ผู้นิยมกินลูกนกนางแอ่นเป็นยาบำรุงกำลัง
ซึ่งเป็นการสร้างรายได้อีกทางหนึ่งด้วย
จากการศึกษาพระราชปรารภในจดหมายเหตุเสด็จประพาสแหลมมลายู ร.ศ.๑๐๘
ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อครั้งเสด็จประพาสต้นหมู่เกาะสี่
เกาะห้า และเมืองพัทลุง ระหว่างวันที่ ๒๒ ถึง ๒๘ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๓๒ ความตอนหนึ่งว่า
“แต่ดีอย่างหนึ่งที่เก็บรังนกแต่ปีละสองครั้งเท่านั้น แต่เดิมมา ก็ว่าเก็บสามครั้ง
แต่นกน้อยไปทุกๆปี จึงได้เปลี่ยนเป็นเก็บสองครั้ง
แต่นั้นมานกก็มากขึ้นรังก็หนากว่ารังที่ชุมพร ฉันเห็นว่ารังนกที่ชุมพรควรจะบังคับให้เก็บแต่สองครั้งได้เหมือนกันจึงจะดี
ถ้าคงเก็บอยู่สามคราวเช่นนี้นกคงจะหมดลงไปเสมอ
ที่สงขลามีนกน้อยจึงได้รู้สึกได้เร็ว
ที่ชุมพรมีนกมากก็ไม่รู้สึกและมีภาษีผูกขาดแท้
เจ้าภาษีคิดแต่จะหาประโยชน์ชั่วเวลาที่ตัวทำ ไม่ได้คิดบำรุงรักษาเผื่อการภายหน้า
ถ้าไม่จักการตรวจตรามีข้อบังคับเสียให้ดี รังนกคงจะตกลงไปทุกปี”
การเก็บรังนกในเกาะสี่
เกาะห้า จะเว้นรังที่ ๓ ไว้เพื่อให้นกวางไข่และฟักไข่ได้ตามปกติ
ทำให้มีจำนวนนกนางแอ่นทะเลเพิ่มมากขึ้น
ทำให้ผลผลิตรังนกก็จะมากขึ้น รายได้จากการขายรังนกก็จะเพิ่มขึ้นด้วย
คุณค่าของรังนกนางแอ่นทะเลในเกาะสี่
เกาะห้า
นกนางแอ่นทะเลในเกาะสี่ เกาะห้า
จัดเป็นนกที่มีความอุดมสมบูรณ์มากของประเทศ เพราะเป็นนก ๓ น้ำ กล่าวคือ นกนางแอ่นทะเลที่เกาะสี่
เกาะห้าสามารถหากินได้ตลอดทั้งปี เพราะมี แหล่งน้ำจืด น้ำเค็มและน้ำกร่อย ของทะเลสาบสงขลาและอ่าวไทย
จึงมีอาหารที่สมบูรณ์
รังนกจึงหนากว่าพื้นที่อื่นๆ
รังนกนางแอ่นทะเลในเกาะสี่
เกาะห้าจัดเป็นรังนกที่มีคุณภาพมากที่สุดของประเทศ จึงทำให้มีราคาแพงกว่า
และเป็นที่ต้องการของตลาดมากกว่ารังนกจากพื้นที่อื่น
การสัมปทานรังนกนางแอ่นทะเลในเกาะสี่
เกาะห้า
ในปี พ.ศ.๒๓๖๗
รัชสมัยสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ทางราชการได้กำหนดให้มีการสัมปทานรังนก และหมู่เกาะสี่
เกาะห้าก็จัดให้อยู่ในเขตสัมปทานรังนกด้วย (ญาดา ประภาพันธ์,๒๕๒๔)
ต่อมาเมื่อทางราชการได้กล่าวกฤษฎีกากำหนดเกาะที่นกนางแอ่นทำรังอยู่ตามธรรมชาติเป็นเขตห้ามของรัฐไว้
๕ เกาะ ได้แก่ เกาะรูสิม
เกาะหน้าเทวดาเกาะกันตัง เกาะตาโสและเกาะยายสา(ราชกิจจานุเบกษา,๒๔๘๕
อ้างถึงในธรรมรงค์ อุทัยรังสี,๒๕๔๒) และได้เพิ่มเติมอีก ๒ เกาะอีกในภายหลัง คือ
เกาะท้ายถ้ำดำ และเกาะรอก (ที่ทำการปกครองจังหวัดพัทลุง,๒๕๔๐)
เกาะสี่
เกาะห้าตั้งอยู่ในเขตท้องที่หมู่ที่ ๓ บ้านเขาชัน ตำบลเกาะหมาก อำเภอปากพะยูน
จังหวัดพัทลุง เมื่อก่อนเป็นที่สัมปทานรังนกแห่งหนึ่งของบริษัท
รังนกแหลมทอง(สยาม) จำกัด ตามพระราชบัญญัติรังนกนางแอ่นพุทธศักราช ๒๔๘๒ ฉบับที่
๑-๓ บริษัทนี้เป็นผู้ถือสัมปทานอย่างต่อเนื่องตลอดมาตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๐๒
การต่อสัญญาแต่ละครั้งมีระยะเวลา ๕ ปี เป็นเงินอากร ๓๕๐ ล้านบาท (กระทรวงการคลัง,๒๕๔๐
อ้างถึงใน ธรรมรงค์ อุทัยรังสี,๒๕๔๒)
ปัจจุบันบริษัท เคโอซี อิมปอร์ต เอ็กปอร์ต
จำกัดผู้ได้รับสัมปทาน เมื่อปีพ.ศ.๒๕๕๒ ในวงเงิน ๗๐๙ ล้านบาท ระยะเวลา ๗ ปี เฉลี่ยปีละ
๑๐๐ กว่าล้านบาท โดยมีนายเกียรติกร ทรัพย์พิบูลผล เป็นเจ้าของ การประมูลครั้งนี้ถือว่าจังหวัดพัทลุงได้ประโยชน์เพิ่มมากขึ้น
เมื่อเทียบกับการสัมปทานในครั้งก่อนๆ
ส่วนเงินค่าสัมปทานดังกล่าวนั้น
ได้จัดสรรให้แก่องค์การปกครองส่วนท้องถิ่น(อปท.) ได้แก่
องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะหมากได้ถึง ๔๐ % ในฐานะเจ้าของพื้นที่ ส่วนองค์การบริหารส่วนจังหวัดพัทลุงได้
๑๒ % และองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นอื่นๆได้รายละกว่า ๑ ล้านบาท
การสัมปทานรังนกนางแอ่นทะเลในเกาะสี่
เกาะห้า ทำให้จังหวัดพัทลุงมีรายได้ เฉลี่ยปีละ
๑๐๐ กว่าล้านบาทเลยทีเดียว
รายได้จากรังนกในเกาะสี่ เกาะห้า
นายประเสริฐ ดำสุด
อดีตประธานสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดพัทลุงและอดีตคณะกรรมการกิจการรังนกนางแอ่นจังหวัดพัทลุง
ได้กล่าวว่า รังนกนางแอ่นของพัทลุงมีผลผลิตประมาณ ๓,๐๐๐ กิโลกรัม/ปี โดยเกรดดี มีราคาในประเทศโดยประมาณ
๑๐๐,๐๐๐ บาท/กิโลกรัม แต่ราคาส่งออกประมาณ ๑๖๐,๐๐๐- ๑๗๐,๐๐๐ บาท/กิโลกรัม และรังนกนางแอ่นเกาะสี่
เกาะห้ามีความต้องการของตลาดสูง โดยสร้างรายได้เฉลี่ยกว่า ๓๐๐
ล้านบาทต่อปีเลยทีเดียว
รายได้จากรังนกในเกาะสี่ เกาะห้า เฉลี่ยกว่า ๓๐๐
ล้านบาทต่อปีเลยทีเดียว เนื่องจากรังนกนางแอ่นในเกาะสี่ เกาะห้ามีผลผลิตจำนวนมากและมีความต้องการของตลาดสูง
“ทะเลสาบสงขลา”แหล่งกำเนิดเกาะสี่
เกาะห้า
ลักษณะภูมิประเทศของทะเลสาบสงขลา
ทะเลสาบสงขลา ตั้งอยู่บนชายฝั่งด้านตะวันออกของภาคใต้
มีเนื้อที่ ๙๘๐๗ ตารางกิโลเมตร แบ่งออกเป็น ๒ ส่วน คือ ส่วนที่เป็นพื้นดินมีเนื้อที่ประมาณ ๘๗๖๑ ตารางกิโลเมตร และส่วนที่เป็นพื้นน้ำมีพื้นที่ประมาณ ๑๐๔๖ ตารางกิโลเมตร มีความกว้างจากทิศตะวันตกไปทิศตะวันออกประมาณ ๒๐ กิโลเมตร ส่วนความยาวจากทิศเหนือไปทิศใต้ประมาณ ๗๕ กิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่ ๓ จังหวัด ได้แก่ จังหวัดสงขลาบางส่วน
จังหวัดนครศรีธรรมราชบางส่วน และจังหวัดพัทลุงทั้งหมด ทะเลสาบสงขลา สามารถแบ่งออกได้เป็น ๔ ตอนใหญ่ๆ ได้ดังนี้ ทะเลน้อย ทะเลหลวง(ทะเลสาบสงขลาตอนบน) ทะเลสาบสงขลา (ทะเลสาบสงขลาตอนล่าง) ทะเลสาบ(ทะเลสาบตอนกลาง) อยู่ถัดจากทะเลหลวงลงมา ตั้งแต่บริเวณแนวเกาะใหญ่ทางใต้ไปบรรจบกับเขตอำเภอปากพะยูน
จังหวัดพัทลุง อำเภอสทิงพระจนถึงบริเวณปากรอ อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลามีพื้นที่ประมาณ ๓๗๗.๒๐ ตารางกิโลเมตร ความลึกประมาณ ๒ เมตร
พื้นที่ส่วนนี้เป็นการผสมผสานของน้ำเค็มและน้ำจืดจึงทำให้มีสภาพเป็นทั้งน้ำจืดและน้ำกร่อย ทะเลสาบแห่งนี้เป็นทะเลสาบที่สำคัญมาก กล่าวคือ
ทะเลสาบแห่งนี้เป็นแหล่งกำเนิดของ “เกาะรังนก” หรือเกาะสี่ เกาะห้า
ซึ่งเป็นเกาะที่สร้างรายได้ให้แก่จังหวัดพัทลุงเป็นมูลค่ามหาศาล
ความสำคัญของทะเลสาบสงขลา
ทะเลสาบสงขลาเป็นแหล่งน้ำที่มีความสำคัญแห่งหนึ่งของประเทศไทย เป็นแหล่งน้ำขนาดใหญ่ซึ่งมีทั้งน้ำจืด
น้ำกร่อย และน้ำเค็มอยู่ใกล้เคียงกัน จึงทำให้มีความหลากหลายทางชีวภาพเนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศน์อยู่ตลอดเวลา ดินแดนรอบ ๆ ทะเลสาบสงขลา
ปัจจุบันคือพื้นที่ของจังหวัดพัทลุงทั้งหมด จังหวัดสงขลาบางส่วน
จังหวัดนครศรีธรรมราชบางส่วน
ทะเลสาบสงขลานั้นมีลักษณะพิเศษกว่าทะเลสาบทั้งปวง
เพราะมีน้ำธรรมชาติอยู่ร่วมกันถึง 3 ชนิด คือน้ำเค็มตั้งแต่ปากอ่าวสงขลามาจนถึงปากรอ
จากปากรอมาจนถึงบริเวณเกาะสี่ เกาะห้า
อันเป็นแหล่งรังนกนางแอ่นที่ดีเลิศของโลกเป็นน้ำกร่อย
ถัดจากนี้ไปยังฝั่งพัทลุงและระโนดเป็นน้ำจืด เมื่อถึงฤดูฝน น้ำจืดจะหลั่งไหลมาจากทุกสารทิศ
พื้นที่น้ำจืดก็จะขยายไปจนถึงปากรอ
พื้นที่น้ำกร่อยก็จะขับขยายไล่น้ำเค็มออกไปจนถึงใกล้ปากอ่าวสงขลา จากนั้นก็จะเป็นน้ำเค็ม
เมื่อถึงฤดูแล้ง น้ำจืดเหือดแห้งลดลง น้ำทะเลก็หนุนเข้ามา
พื้นที่น้ำเค็มก็ขยายไล่น้ำกร่อยมาจนถึงเกาะสี่ เกาะห้า
พื้นที่น้ำกร่อยก็ไล่น้ำจืดไปจนถึงบริเวณเกาะใหญ่
ทะเลสาบสงขลามีความหลากหลายทางชีวภาพเนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศน์อยู่ตลอดเวลา มีธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์
อีกทั้งยังเป็นทะเลสาบที่มีความพิเศษกว่าทะเลสาบอื่น อันเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้นกนางแอ่นที่อาศัยอยู่
ณ เกาะแห่งนี้ เป็นนกที่มีความอุดมสมบูรณ์เป็นอย่างมาก
เพราะนกสามารถหากินได้ตลอดทั้งปี ทำให้การสร้างรังของนกนางแอ่นทะเลในเกาะสี่ เกาะห้ามีแต่ส่วนประกอบที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง
รังจะหนากว่ารังนกจากที่อื่น
องค์ประกอบต่างๆของทะเลสาบสงขลาที่ได้กล่าวมานั้น
ล้วนแล้วแต่เป็นส่วนสำคัญที่ทำให้เกาะสี่ เกาะห้า เป็นเกาะขุมทรัพย์กลางทะเลสาบสงขลาของชาวพัทลุงอย่างแท้จริง
เกาะสี่
เกาะห้าเป็นเกาะที่มีทรัพยากรทางธรรมชาติอุดมสมบูรณ์และมีความงามความหลากหลายทางระบบนิเวศ
ชวนให้หลงใหลแก่ผู้มาเยือน ณ เกาะแห่งนี้ได้เป็นอย่างดีเลยทีเดียว
นอกจากนี้เกาะสี่
เกาะห้ายังเป็นสถานที่ที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ที่รอให้นักท่องเที่ยวจากทั่วทุกสารทิศมาสัมผัสกับความงดงามและความหลากหลายของเกาะแห่งนี้
เกาะสี่ เกาะห้าแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญของจังหวัดพัทลุง
เกาะสี่
เกาะห้าเป็นเกาะที่เปิดให้ท่องเที่ยวแบบเชิงอนุรักษ์ เหตุที่จัดการท่องเที่ยวในลักษณะนี้ก็เพื่อให้นักท่องเที่ยวจากภายนอกได้มาศึกษาถึงเรื่องราวประวัติศาสตร์ที่สำคัญ
อีกส่วนหนึ่งคือเราต้องการให้คนภายนอกได้มาสัมผัสความอุดมสมบูรณ์ของเกาะกลางทะเลสาบแห่งนี้ ทะเลสาบสงขลามีสถานที่สำคัญที่รอให้นักท่องเที่ยวมาสัมผัสอีกมากมาย
เช่น
เกาะกระ เป็นเกาะขนาดเล็กกลางทะเลสาบสงขลา เป็นหนึ่งในเกาะสี่เกาะห้า
ตั้งอยู่นอกเขตสัมปทานของบริษัทเก็บรังนก และเกาะแห่งนี้เมื่ออดีต
ก็เป็นสถานที่หลบภัยของชาวประมงที่หาปลาอยู่ในทะเลสาบ
หลังจากที่ได้วางเครื่องมือดักปลาแล้ว ชาวประมงจะล่องเรือไปพักอยู่ที่เกาะ
เพื่อรอเก็บปลาที่ดักไว้และเกาะกระก็ไม่มีสัตว์ หรือผู้คนอยู่อาศัย แม้แต่นกอีแอ่นก็ไม่มีการสร้างรังอยู่ในเกาะแห่งนี้
แต่ปัจจุบัน เจ้าของกิจการร้านอาหารริมทะเล ได้ลงทุนสร้างพระพุทธรูปหลวงปู่ทวด
เจ้าแม่กวนอิม สระน้ำกระจก ศาลา ๑๒ เหลี่ยม สะพาน ๑๒ นักษัตร
พัฒนาทางเดินรอบๆ เกาะ สร้างห้องน้ำห้องส้วม พัฒนาตกแต่งแสงสีภายในถ้ำ มีการนำเจ้าแม่กวนอิมประดิษฐานให้นักท่องเที่ยวได้บูชาขอพรภายในถ้ำ ส่วนด้านนอกรอบๆ
เกาะก็ยังมีหินงาม ๓ ชนิด ๕,๐๐๐ ปี
เสี่ยงโชคกับต้นโพธิ์เงินโพธิ์ทอง เดินสะพานสั่นระฆัง ๑๒ นักษัตร
เกาะหน้าถ้ำเทวดา ซึ่งเป็นที่ตั้งสำนักงานของบริษัทผู้สัมปทานเก็บรังนกนางแอ่นทะเล
เพื่อไหว้ขอพรจากพระบรมรูป รัชกาลที่ ๕ และปรมาภิไธยย่อ จปร. ทางบริษัทสัมปทานเก็บรังนกก็ได้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับสถานที่
และยังได้นำคณะเข้าไปชมฝูงนกอีแอ่นที่กำลังสร้างรังวางไข่อีกด้วย
เกาะหน้าถ้ำเทวดา
ที่มา : www.ok nation.net
เกาะกระ
ที่มา : www.ok nation.net
ผู้ที่ต้องการจะเดินทางไปท่องเที่ยวเกาะกระ
และเดินทางต่อไปที่เกาะสี่เกาะห้า ในเขตสัมปทานของเอกชนนั้น
นักท่องเที่ยวที่ต้องการเข้าชมถ้ำรังนกจะต้องแจ้งขออนุญาตล่วงหน้ากับผู้สัมปทานเก็บรังนก
เพื่อความสะดวกในการเดินทางเข้าชมรังนกภายในถ้ำ และที่สำคัญ แหล่งท่องเที่ยวแห่งนี้ยังไม่มีเรือให้บริการนักท่องเที่ยว
จะต้องใช้บริการเรือแบบเหมาลำจากท่าเรือเทศบาลตำบลปากพะยูน
หรือจัดหาเรือชาวบ้านที่อยู่ริมทะเลสาบในอำเภอปากพะยูน บางแก้ว และอำเภอเขาชัยสน
แต่อย่างไรก็ตาม แหล่งท่องเที่ยวแห่งนี้
พื้นที่ส่วนใหญ่จะอยู่ในเขตสัมปทานของบริษัทเก็บรังนก
และเป็นเขตห้ามเข้าก่อนได้รับอนุญาต
นักท่องเที่ยวที่ต้องการจะเดินทางไปพักผ่อนชมความสวยงามของธรรมชาติบริเวณเกาะรังนก
จะต้องนั่งเรือไปตามเส้นทางที่ผู้สัมปทานเปิดให้เข้าชมเท่านั้น
เกาะสี่
เกาะห้าเป็นเกาะที่มีทรัพยากรทางธรรมชาติอุดมสมบูรณ์และมีความงามความหลากหลายทางระบบนิเวศ
ชวนให้หลงใหลแก่ผู้มาเยือน ณ เกาะแห่งนี้ได้เป็นอย่างดีเลยทีเดียว
นอกจากนี้เกาะสี่ เกาะห้ายังเป็นสถานที่ที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ จากองค์ประกอบเหล่านี้ทำให้รู้ว่า
นอกเหนือจากรายได้การสัมปทานรังนกที่เป็นเงินมหาศาลแล้ว ยังมีรายได้อีกจำนวนไม่น้อยที่ได้จากการท่องเที่ยวอีกด้วย
บทสรุป
เกาะสี่ เกาะห้าเป็นเกาะที่นกนางแอ่นทะเลจำนวนมากทำรังอยู่ในถ้ำต่างๆ
นกนางแอ่นทะเลนับเป็นสัตว์เศรษฐกิจที่สำคัญมากชนิดหนึ่งของจังหวัดพัทลุง เพราะเป็นตัวสร้างรายได้ให้กับจังหวัดพัทลุงอย่างมหาศาล
ด้วยการผลิตรังนกที่มีคุณภาพที่ดีที่สุดในประเทศไทยเลยก็ว่าได้ จึงทำให้มีราคาแพงกว่า
และเป็นที่ต้องการของตลาดมากกว่ารังนกจากพื้นที่อื่น การสัมปทานรังนกนางแอ่นทะเลในเกาะสี่ เกาะห้า ทำให้จังหวัดพัทลุงมีรายได้ เฉลี่ยปีละ ๑๐๐
กว่าล้านบาท และมีรายได้จากรังนกในเกาะสี่ เกาะห้า เฉลี่ยกว่า ๓๐๐ ล้านบาทต่อปีเลยทีเดียว
เกาะสี่
เกาะห้ายังเป็นเกาะที่มีทรัพยากรทางธรรมชาติอุดมสมบูรณ์และมีความงามความหลากหลายทางระบบนิเวศ
ชวนให้หลงใหลแก่ผู้มาเยือน ณ เกาะแห่งนี้ได้เป็นอย่างดีเลยทีเดียว
นอกจากนี้เกาะสี่ เกาะห้ายังเป็นสถานที่ที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ จากองค์ประกอบเหล่านี้ทำให้รู้ว่า
นอกเหนือจากรายได้การสัมปทานรังนกที่เป็นเงินมหาศาลแล้ว
ยังมีรายได้อีกจำนวนไม่น้อยที่ได้จากการท่องเที่ยวบนเกาะแห่งนี้
จากการศึกษาค้นคว้าเรื่อง “เกาะสี่เกาะห้า” ขุมทรัพย์กลางทะเลสาบสงขลา ตั้งแต่ประวัติความเป็นมาของจังหวัดพัทลุง
ประวัติความเป็นมาของอำเภอปากพะยูน ประวัติความเป็นมาของตำบลเกาะหมาก
ประวัติความเป็นมาของเกาะสี่ เกาะห้า นกนางแอ่นทะเล การผสมพันธุ์การสร้างรังและการขยายพันธุ์ของนกนางแอ่นทะเล
การเก็บรังนก
คุณค่าของรังนกนางแอ่นทะเลในเกาะสี่ เกาะห้า การสัมปทานรังนกนางแอ่นทะเลในเกาะสี่
เกาะห้า รายได้จากรังนกในเกาะสี่
เกาะห้า “ทะเลสาบสงขลา”แหล่งกำเนิดเกาะสี่
เกาะห้า ลักษณะภูมิประเทศของทะเลสาบสงขลา ความสำคัญของทะเลสาบสงขลาเกาะสี่เกาะห้า แหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญของจังหวัดพัทลุง เกาะกระ และเกาะหน้าถ้ำเทวดา
ทำให้รู้ว่าเกาะกลางทะเลสาบสงขลาที่ผู้คนต่างกล่าวขานกันว่าเป็นเกาะแห่งขุมทรัพย์ของจังหวัดพัทลุงนั้นเป็นเรื่องจริงที่พิสูจน์ได้จากนกนางแอ่นทะเลที่อาศัยอยู่ในเกาะแห่งนี้
ได้สร้างรังอันล้ำค่า มีราคาเป็นหลักแสนต่อกิโลกรัม อีกทั้งยังทำรายได้ให้กับจังหวัดพัทลุงถึง
๓๐๐ ล้านบาท/ปีเลยทีเดียว
ตราบใดที่นกนางแอ่นยังอาศัยอยู่ในเกาะสี่ เกาะห้า
เกาะแห่งนี้ก็จะเป็นเกาะขุมทรัพย์
กลางทะเลสาบสงขลาต่อไปอีกนานเท่านาน
